Δεσφίνα: Κωμόπολη με ιστορία και παράδοση

Δεσφίνα: Μια από τις πιο ιστορικές κωμοπόλεις της Βοιωτίας, που δεσπόζει στους πρόποδες του βουνού Κίρφυς και διατηρεί την παράδοση.

Η Δεσφίνα είναι ορεινή παραδοσιακή κωμόπολη χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του βουνού Κίρφυς και σε υψόμετρο 680 μέτρων. Η πολεοδομική και αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της Δεσφίνας είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με την ταυτότητά της καθώς ενσωματώνει σύγχρονες υποδομές στον αναλλοίωτο παραδοσιακό χαρακτήρα της. Ο οικισμός έχει πραγματικό πληθυσμό 1.824 κατοίκους, βρίσκεται στην Στερεά Ελλάδα ενώ διοικητικά ανήκει στο Νομό Φωκίδας του Δήμου Δελφών.

Η Δεσφίνα κατοικήθηκε από την αρχαιότητα με την ονομασία Εχεδάμεια. Η Εχεδάμεια ήταν αρχαία πόλη η οποία βρισκόταν περίπου στην περιοχή που σήμερα είναι κτισμένος ο οικισμός της Δεσφίνας. Συγκεκριμένα από αναφορές αρχαίων περιηγητών (Παυσανίας 2ος μ.Χ. αιώνας) στη θέση μεταξύ «Πλατύ Φρεάρ» έως την «Αγία Ειρήνη» του νομού Φωκίδας, όπου και βρέθηκαν από μικρές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν διάφορα πήλινα σκεύη όπως λαξευτοί τάφοι στους βράχους του Προφήτη Ηλία και ένας Μυκηναϊκός τάφος στον οικισμό Συκιά, σημάδι της διαβίωσης ανθρώπων στην περιοχή από τότε. Η Εχεδάμεια όπως και άλλες πόλεις της περιοχής (Αντίκυρα, Λιλαία, Δαύλεια κ.α.) καταστράφηκε και ερειπώθηκε από το βασιλιά Φίλιππο της Μακεδονίας 355-346 π.Χ. κατά τον τρίτο Ιερό Πόλεμο επειδή έλαβε μέρος με τις υπόλοιπες Φωκικές Πόλεις στην Ιεροσυλία του Ιερού Ναού του Απόλλωνα στους Δελφούς.

Ένας από τους σημαντικότερους επαναστάτες του 1821, Επίσκοπος Σαλώνων Ησαΐας, αγωνίστηκε για την απελευθέρωση της πατρίδας του μέχρι που σκοτώθηκε από τους Τούρκους στις 22 Απριλίου του 1821. Ήταν ο μοναδικός δεσπότης ο οποίος σκοτώθηκε αγωνιζόμενος στο πεδίο της μάχης για την απελευθέρωση της πατρίδας του. Επίσης ο Σαλώνων Ησαΐας ήταν ένας από αυτούς που ενθάρρυναν τον Αθανάσιο Διάκο για τη μάχη της #Αλαμάνας και έδωσε το σήμα για την έναρξη της επανάστασης της Στερεάς Ελλάδας στην Πελοπόννησο, από την περιοχή του Προφήτη Δανιήλ. Το σπίτι του βρίσκεται στη Δεσφίνα και έχει μετατραπεί σε μουσείο όπως επίσης και το σπίτι του ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά της γενιάς του ’30, ενός από τους σημαντικότερους Έλληνες ζωγράφους.

Στη Δεσφίνα υπάρχει επίσης το Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου το οποίο διακρίθηκε κατά την επανάσταση του 1821 καθώς και ένα σημαντικό βυζαντινό μνημείο, ο ναός των Ταξιαρχών, δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Χαραλάμπου που χρονολογείται από το 12ο αιώνα.

Αμέσως μετά τη σύσταση του Νεοελληνικού Κράτους οι κάτοικοι της Δεσφίνας εμπλέκονται σε δικαστική διαμάχη με το Ελληνικό Δημόσιο σχετικά με την κυριότητα των γαιών του χωριού, καθώς το Δημόσιο επικαλούνταν το γεγονός ότι τα εδάφη της Δεσφίνας έπρεπε να περιέλθουν ως ‘εθνικά κτήματα’ στην κυριότητά του και όχι στους Δεσφινιώτες κατοίκους του χωριού. Η διαμάχη ήταν σφοδρή και τερματίστηκε στον Άρειο Πάγο, όπου ο Αντιπρόεδρος και έντιμος δικαστής, Αναστάσιος Πολυζωίδης, δικαίωσε τους κατοίκους της Δεσφίνας αναγνωρίζοντας τους την κυριότητα των γαιών της.

Βιντεοσκόπηση, φωτογράφιση, εναέρια πλάνα, από τον ΝίκοsΤ

Video recording, photography, aerial footage, by NikosT (www.nikost.gr)