Λίμνη Ζάζαρη: Ενας σπάνιος υγροβιότοπος, ο οποίος αποτελεί πόλο έλξης για πολλά σπάνια είδη της πανίδας στη Φλώρινα.
Η Λίμνη Ζάζαρη που φέρεται να έχει πάρει το όνομά της απ’ το επώνυμο του πρώτου ιδιοκτήτη γης στην ευρύτερη περιοχή, βρίσκεται στα νότια τμήματα του νομού Φλώρινας και μαζί με τη λίμνη Χειμαδίτιδα που βρίσκεται 2 χιλιόμετρα νοτιότερα σχηματίζουν έναν από τους μεγαλύτερους υγροβιότοπους της Ελλάδας.
Η έκταση της Λίμνης Ζάχαρη προσεγγίζει τα 2.000 στρέμματα και η περίμετρός της τα 6 χιλιόμετρα.
Περιμετρικά της Λίμνης συναντά κανείς μια μίξη από δάση, λιβάδια και αγροτικές εκτάσεις, με τους καλαμιώνες να δημιουργούν ασβεστούχα έλη, ενώ εντός της λίμνης κυριαρχούν πολλά είδη από νούφαρα.
Η λίμνη Ζάζαρη είναι ένας πολύ σημαντικός υγρότοπος για την ορνιθοπανίδα, καθώς εδώ βρίσκουν καταφύγιο πολλά σπάνια είδη. Στην περιοχή απαντώνται περίπου 145 είδη πτηνών, 96 από τα οποία φωλιάζουν εδώ. Μόνιμη είναι η παρουσία των μεγαλόπρεπων αργυροπελεκάνων, ενώ οι ροδοπελακάνοι είναι λιγότεροι.
Τα τελευταία χρόνια στην περιοχή έχουν κάνει μικρές αποικίες οι σπάνιες λαγγόνες. Από τις χήνες και τα παπιά εδώ καταφθάνουν κύκνοι, σταχτόχηνες, σφυριχτάρια, καπακλήδες, κιρκίρια, πρασινοκέφαλες, σαρσέλες, χουλιαρόπαπιες, γκισάρια, βαλτόπαπιες και μαυροκέφαλες πάπιες.
Εδώ συναντάει κανείς τα 8 από τα 9 είδη ερωδιών της χώρας μας, όπως σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, πορφυροτσυκνιάδες, μικροτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, νυχτοκόρακες και ήταυρους.
Στα υγρά λιβάδια ψάχνουν για τροφή οι λευκοί πελαργοί και πιο σπάνια οι καλημάνες. Από τα αρπακτικά εδώ κυνηγούν κραυγαετοί, φιδαετοί, σφηκιάρηδες, καλαμόκιρκοι, χειμωνόκιρκοι, σπάνιοι λιβαδόκιρκοι, γερακίνες, αετογερακίνες, διπλοσάινα, σαΐνια, πετρίτες, κιρκινέζια, βραχοκιρκίνεζα, νανογέρακα και δεντρογέρακα.
Άλλα παρυδάτια είδη της λίμνης είναι το σκουφοβουτηχτάρι, το νανοβουτηχτάρι, το μαυροβουτηχτάρι, ο κορμοράνος, η χουλιαρομύτα, η νεροκοτσέλα, η νερόκοτα, η φαλαρίδα, ο καλαμοκανάς, το νεροχελίδονο, η λασποσκαλίδρα, ο μαχητής, ο δασότρυγγας, ο βαλτότρυγγας και ο ακτίτης.
Η ορνιθοπανίδα συμπληρώνεται με είδη, όπως ορτύκια, φάσσες, τρυγόνια, κούκοι, κουκουβάγιες, γιδοβύζια, μουστακογλάρονα, μαυρογλάρονα, αλκυόνες, μελισσοφάγοι, χαλκοκουρούνες, τσαλαπετεινοί, πράσινοι δρυοκολάπτες, βαλκανικοί δρυοκολάπτες, σταρήθρες, οχθοχελίδονα, μιλτοχελίδονα, τρυποφράχτες, αηδόνια, καστανολαίμηδες, ψευταηδόνια, τσιχλοποταμίδες, καλαμοποταμίδες, ωχροστριτσίδες, θαμνοτσιροβάκοι, κρικομυγοχάφτες, μουστακαλήδες, υφάντρες, κλειδωνάδες, γαλαζοπαπαδίτσες, συκοφάγοι, αετομάχοι, σταχτοκεφαλάδες, κοκκινοκεφαλάδες, κάργιες, κόρακες, κίσσες, χαβαρόνια, ψαρόνια, δεντροσπουργίτες, χειμωνόσπινοι, καρδερίνες, σιρλοτσίχλονα, καλαμοτσίχλονα, αμπελουργοί και τσιφτάδες.
Είναι εντυπωσιακός ο αριθμός των σπάνιων ειδών και η πυκνότητα των πτηνών αν σκεφτεί κανείς το σχετικά μικρό μέγεθος της λίμνης.
Από τα αμφίβια εδώ απαντώνται σαλαμάνδρες, κοινοί τρίτωνες, μακεδονικοί τρίτωνες, φρύνοι, πρασινόφρυνοι, δεντροβάτραχοι, βαλκανοβάτραχοι, σβελτοβάτραχοι και σπάνιοι πηλοβάτες.
Η ερπετοπανίδα της περιοχής περιλαμβάνει βαλτοχελώνες, ποταμοχελώνες, μεσογειακές χελώνες, κονάκια, τυφλίτες, τρανόσαυρες, τοιχογουστέρες, σαύρες του Ταύρου, στεφανοφόρους, λαφιάτες, σαπίτες, λιμνόφιδα, νερόφιδα, σαΐτες, αγιόφιδα, σπιτόφιδα και οχιές.
Στη Ζάζαρη ζει ένας υγιής πληθυσμός από βίδρες, στα γύρω χωράφια ζούνε οι σπάνιοι λαγόγυροι, ενώ περιστασιακή είναι η παρουσία της αρκούδας και του λύκου. Άλλα θηλαστικά της περιοχής είναι ο αγριόχοιρος, το ζαρκάδι, η αγριόγατα, ο ασβός, η νυφίτσα, το δασοκούναβο, η αλεπού και ο σκατζόχοιρος.
Πλούσια ήταν και η ιχθυοπανίδα της λίμνης, αλλά τα αυτόχθονα ψάρια μειώθηκαν μετά τον εμπλουτισμό της λίμνης με ξενικά είδη. Στα νερά της Ζάζαρης ζούνε γριβάδια (Cyprinus carpio), τούρνες (Esox lucius), γληνιά (Tinca tinca), τσιρώνια (Rutilus rutilus), βαβούκια (Rhodeus meridionalis), θεσσαλόσιρκα (Alburnus thessalicus), χέλια (Anguilla anguilla), βαλκανικές μπριάνες (Barbus balcanicus), κοκκινοφτέρες (Scardinius erythrophthalmus), πεταλούδες (Carassius gibelio), βουλγαροκωβιοί (Gobio bulgaricus), μακεδονικοί ποταμοκέφαλοι (Squalius vardarensis), κορήγωνοι (Coregonus sp.), γουλιανοί (Silurus glanis) και μαυροτσιρώνια (Pachychilon macedonicum).
Παρότι τα νερά της Ζάζαρης είναι ακόμα σε πολύ καλύτερη κατάσταση από πολλές άλλες λίμνες, εντούτοις ο αυξημένος ευτροφισμός από τα λιπάσματα αποτελεί διαρκή απειλή για την υγεία του οικοσυστήματος. Η εκτροπή του χειμάρρου του Σκλήθρου οδήγησε στη μεταφορά φερτών και στην αλλοίωση της όχθης, καθώς τα υγρά λιβάδια, όπου τα ψάρια γεννούσαν, περιορίστηκαν κατά πολύ.