Η Νήσος Πρώτη έχει μείνει στην ιστορία ως η μυστική βάση των πειρατών, καθώς αποτέλεσε καταφύγιό τους την εποχή που άκμαζε η πειρατεία στις ακτές της Πελοποννήσου, από τον 16ο αιώνα και μετά.
Από τη Νήσο Πρώτη οι πειρατές έβγαιναν με τις βάρκες τους και έκαναν επιδρομές σε οποιοδήποτε εμπορικό πλοίο περνούσε από την επικράτειά τους, ανεξαρτήτως εθνικότητας. δικα τους.
Πειρατές από κάθε τόπο και θρησκεία, Βάρβαροι, Μουσουλμάνοι, Αλγερινοί, Λατίνοι και αργότερα και Έλληνες, κυρίως Μανιάτες και Ίωνες, λήστεψαν, έκαναν επιδρομές αλλά και κυβέρνησαν ολόκληρες περιοχές σαν πραγματικοί άρχοντες.
Το νησί της Πρώτης είναι ένα όμορφο μικρό νησί ακριβώς απέναντι από τη Μαραθόπολη Μεσσηνίας. Απέχει μόλις ένα μίλι από την ακτή και είναι άνυδρο και ακατοίκητο. Ο μόνος οικισμός που υπάρχει στο νησί είναι το μοναστήρι της Κοίμησης της Γοργοπηγής, που βρίσκεται βόρεια της παραλίας Βουρλιά.
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, στο παρελθόν αυτό το νησί χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο για τους ναυτικούς, καθώς και ως θαλάσσιο κρησφύγετο πειρατών, οι οποίοι έλεγαν ότι συχνά έκρυβαν τους θησαυρούς τους εκεί. Το νησί παραμένει μέχρι σήμερα ένας τόπος μεγάλης ιστορικής σημασίας, καθώς σημαντικό μέρος των ερειπίων του τείχους και των κυκλικών πυργίσκων από την Ακρόπολη της μυκηναϊκής ή προκλασικής εποχής εξακολουθούν να υπάρχουν στο νησί.
Τα πειρατικά πλοία έβρισκαν συχνά καταφύγιο από την θαλασσοταραχή στον βόρειο κόλπο του νησιού. Εκεί σκάλιζαν επιγραφές στα βράχια για καλή ιστιοπλοΐα. Αυτές οι επιγραφές, ορατές ακόμη και σήμερα, ήταν ο λόγος που ο όρμος αυτός ονομάστηκε «Γραμμένο».
Στον κόλπο του Γραμμένου υπάρχουν λαξευμένες στους βράχους περίπου 26 λαξευμένες επιγραφές μετακλασικής, ρωμαϊκής και βυζαντινής εποχής. Κάποιες επιγραφές εκφράζουν τις επιθυμίες των ναυτικών, σε διάφορες εποχές, που κατέφυγαν με τα πλοία τους στον όρμο του νησιού για να σωθούν από την καταιγίδα και ευχήθηκαν να τους σώσουν οι θεοί. παρέχουν ευκολία πλοήγησης κατά το υπόλοιπο ταξίδι τους. Κάποιες άλλες επιγραφές εκφράζουν προειδοποιήσεις για πειρατές.
Σε αρκετές από αυτές τις επιγραφές αναφέρονται ονόματα πόλεων όπως: Έφεσος, Σμύρνη, Μίλητος, Αθήνα, Μέγαρα, Μυτιλήνη, Άσσος, Νίσυρος, Σάμος, Κάμειρος, Ρόδος, Λέβεδος, Σελεύκεια και Σικελία. Χαρακτηριστική είναι η (πρώτη βυζαντινή) επιγραφή για πλωτό πλοίο με το όνομα Μαρία και κυπριακό πλήρωμα. Συχνά γράφεται το όνομα του ναύτη ή του ταξιδιώτη, όπως Κλείτο, Λεύκιος, Γαλατίας, Ερμόδωρος, Φιλάδελφος. Υπάρχουν ακόμη και μερικές διακοσμητικές γρατσουνιές και εσοχές.
Η επικρατούσα άποψη όμως είναι ότι το νησί Πρώτη ονομάστηκε έτσι λόγω του Πρωτέα. Ο Πρωτέας ήταν μια αρχαία θεότητα που μπορούσε να πάρει όποια μορφή ήθελε. Επειδή όμως ήταν θεότητα της θάλασσας, έπαιρνε τη μορφή θαλάσσιου τέρατος. Το σχήμα του νησιού θυμίζει σε άλλους κροκόδειλο, σε άλλους χελώνα και σίγουρα μοιάζει με αναδυόμενο πλάσμα. Άλλοι πιστεύουν ότι το όνομά του είναι εξέλιξη της λέξης «πλωτό» αφού το νησί φαίνεται να επιπλέει.
Δείτε υπέροχες εικόνες από τη Νήσο Πρώτη και την παραλία Γραμμένο στο βίντεο, όπως τις κατέγραψε ο Michael Miller και παρουσιάζει στο κανάλι του Millerium στο YouTube.